Orgelpunt

Mooi. De eerste twee akkoorden doen me denken aan het nummer van Sheryl Crow en Sting: Always on your side. Verder niet. Wel een stemmig nummer. Met viool. Maar wat is nu precies een orgelpunt?

Wikipedia

Met orgelpunt (Latijn: organicus punctus, orgelnoot) wordt in de muziek een lang aangehouden of herhaalde toon bedoeld, waar omheen zich andere stemmen vrij bewegen. Het begrip vindt z'n oorsprong bij het orgel, waarbij lange tijd moeiteloos een lage toon aangehouden kan worden met het pedaal, terwijl op het klavier gespeeld wordt.[1] Een orgelpunt treft men vaak aan het einde van een muziekstuk in de baspartij aan, maar kan ook in andere stemmen of op andere plaatsen in het stuk voorkomen. Een veel voorkomende vorm van omspeeld orgelpunt ziet men in de sonatevorm vlak voor de reprise (dus aan het eind van de doorwerking, op de dominant). Dit orgelpunt werkt als spanningsverhogend en kondigt doorgaans de terugkeer van het thema in de hoofdtoonsoort aan.

Muziekbus

Een lang doorklinkende toon in de bas van een compositie. Wordt vaak toegepast op het eind van een compositie. Boven het orgelpunt kunnen allerlei harmonieën gebruikt worden die, hoewel onderling consonant, met het orgelpunt kunnen dissoneren. Het orgelpunt is ontstaan uit het Organum. Een dubbel orgelpunt heet Bourdon. Vgl. ook: Fermate.

Het Vlaams Woordenboek

Orgelpunt (het ~ , ~en). Hoogtepunt. Van Dale 2018 online: BE: Het optreden van de illusionist was het orgelpunt van een overigens zeer gesmaakte avond.

Musica Vivace

Onder een orgelpunt verstaan we een lange liggende basnoot, waarboven zich verschillende harmonieën kunnen afspelen, soms consonant, soms dissonant ten opzichte van het orgelpunt. Zoals de naam al zegt, is het orgelpunt afkomstig van het orgel. In veel toccata-achtige orgelstukken kwam zo'n liggende noot voor in het pedaal. De Fransen gebruiken andere benamingen:

- note pédalé superieur = liggende sopraanstem

- note pédalé interieur = liggende middenstem

- note pédalé inferieur = orgelpunt

In klassieke vormen zoals symfonie en sonate komt ook vaak een orgelpunt voor, als voorbereiding op de reprise, het deel waarin het eerste thema weer gehoord wordt, zoals dat voor het eerst in de expositie werd gehoord. In dit geval heet het orgelpunt: generale opmaat. De liggende toon is de kwint van de daaropvolgende tonica.