Line in my life (1986)

In een oerversie (https://www.youtube.com/watch?v=HczRFyXmyH4&feature=youtu.be). Of beter gezegd: dé oerversie. Instrumentaal is het nummer af. De tekst moet nog gemaakt worden. En de zangmelodie. Het zijn nu losse flarden en probeersels van wat vrij snel daarna de definitieve tekst zal worden. Als ik het zo terug hoor, dan zijn we het in de loop van de tijd wel sneller gaan spelen. Niet als beproefd recept om het nummer meer flair te geven. Dat probeerden we ook nog wel eens: klonk een nieuw nummer niet goed genoeg, dan speelden we het in een hoger tempo. Of in een ander ritme. Reggae-stijl stond altijd garant voor verfrissing, maar bleek vrijwel nooit lang houdbaar.

Modulaties waren een ander hulpmiddel. Waar we ons maar weinig aan bezondigd hebben. In tegenstelling tot veel andere artiesten: als je een nummer wat langer wilden uitspinnen, dan gooide je er gewoon een modulatie tegenaan. Dat pakt eigenlijk nooit goed uit. Of moet ik zeggen, het ligt er vaak té bovenop.

Nooit geweten dat je allerlei soorten modulaties hebt. Of dat allerlei overgangen een modulatie heten. Vond ik op de webpagina https://harmanusmusic.com/wat-betekent-modulatie-in-de-muziek/#plotselinggeleidelijkmodulatie. Of dat je in een muziekstuk ook kan transponeren, wat dan eigenlijk weer moduleren is. Een stukje van de genoemde website: “Het karakter van modulaties kan plotseling of geleidelijk zijn. Een plotselinge modulatie: je hebt een verandering van toonsoort waarbij er géén gemeenschappelijk akkoord tussen de toonsoorten is. Er is geen vloeiende overgang van akkoorden. Een geleidelijke modulatie: je hebt een verandering van toonsoort waarbij er wel gemeenschappelijke akkoorden tussen de toonsoorten zijn. Er is een vloeiende overgang. Er zijn 3 soorten geleidelijke modulaties: (1) diatonische modulatie: bij een diatonische modulatie moduleer je op basis van een ‘standaard gemeenschappelijk akkoord’ in de uitgangs- en de doeltoonsoort. Het spil-akkoord komt standaard voor in je majeur- of mineurtoonsoort, (2) chromatische modulatie: bij een chromatische modulatie moduleer je op basis van een ‘aangepast gemeenschappelijk akkoord’ in de uitgangs- en de doeltoonsoort. Je hebt dus niet de standaardakkoorden van je toonladder gebruikt. Je hebt een chromatische aanpassing gedaan en (3) enharmonische modulatie: bij een enharmonische modulatie moduleer je op basis van een ‘gemeenschappelijk klinkend akkoord’ in de uitgangs- en de doeltoonsoort. Hoewel het akkoord in beide toonsoorten hetzelfde klinkt, wordt het anders genoteerd. Vandaar de term ‘enharmonisch’”.

De derde vorm is voor de liefhebbers, volgens mij hoor je die modulatie niet. En de eerste hebben we volgens mij nog niet aan de orde gehad. Blijft over de chromatische modulatie. Die is dan volgens mij bij Divaz altijd op een grote secundo, nooit op een kleine. Maar misschien duidt chromatisch niet per sé op een halve toon verhoging of verlaging. Het eerste nummer dat me te binnenschiet is I don’t know. Daar moduleren we een keer omhoog. En dan weer terug. En dan aan het einde met een tempowisseling weer omhoog.

Net een iets ander gebruik dan de meeste bands, die aan het einde van een nummer bij een zich herhalend refrein kiezen voor een modulatie. Niet alleen voorbehouden voor middle-of-the-roads band (of waren ze dat wel): Money, money, money van Abba (https://www.youtube.com/watch?v=ETxmCCsMoD0). Een halve toon omhoog. Er zijn natuurlijk ook voorbeelden van verrassende en/of geslaagde modulaties. Layla van Eric Clapton (https://www.youtube.com/watch?v=TngViNw2pOo). Verrassend want aan het begin van het nummer. En niet een halve omhoog, maar een halve omlaag. Geslaagd zou ik zeggen: Lucy in the sky with diamonds van The Beatles (https://www.youtube.com/watch?v=naoknj1ebqI). Drie modulaties in de eerste minuut: van A, naar Bes, naar G. Omhoog én omlaag. Met een mooie Dm als overgangsakkoord tussen de A en de Bes. En een C als brug naar de G. Kan me verder van het nummer vooral de uitleg herinneren van de titel. Lucy in the Sky with Diamonds, oftewel LSD. Sluit mooi aan op de wat psychedelische sfeer van het nummer. Niet in de laatste plaats te danken aan orgel met lesliespeaker. Die speaker werd ook gebruikt voor de gitaar van George Harrison en de microfoon van John Lennon. Lennon wilde op de opnamen van Revolver dat zijn stem klonk als: “… as though I'm the Dalai Lama singing from the highest mountain top” (https://en.wikipedia.org/wiki/Leslie_speaker).

John Lennon heeft deze titeluitleg een aantal keren bevestigd in interviews. De BBC deed het nummer dan ook in de ban. De werkelijke oorsprong van de titel is eigenlijk een veel mooiere. Als het klopt wat Wikipedia schrijft: “Lennon zou het liedje geschreven hebben nadat Julian Lennon (zijn zoontje) hem een tekening liet zien die hij Lucy in the Sky with Diamonds noemde. De Lucy op de tekening was Lucy O'Donnell, een klasgenootje van Julian die toen nog in de kleuterklas zat. Hij maakte in 1966 deze tekening van de toen driejarige Lucy. Hij bracht die bij zijn vader en gaf er de volgende uitleg bij: "That’s Lucy in the sky with diamonds". De zin werd het begin van het lied. In 2007 erkende Lucy in een interview op de BBC-radio dat zij de Lucy was uit het liedje. Ze leed aan de ziekte Lupus en overleed op 28 september 2009 op 47-jarige leeftijd. Julian Lennon is sindsdien beschermheer van de St. Thomas Lupus Trust dat onderzoek naar deze ziekte financiert” (https://nl.wikipedia.org/wiki/Lucy_in_the_Sky_with_Diamonds).

Verder zijn er natuurlijk nog mooie voorbeelden van modulaties van mineur naar majeur of van grotere sprongen dan een halve of een hele toon (zoals in One van U2: https://www.youtube.com/watch?v=ftjEcrrf7r0). Interessant om verder te spitten is ook het onderwerp tonicisatie, maar dat moet maar in een andere blog. Zou me wat meer moeten verdiepen in muziektheorie. Dat is eigenlijk de les van deze blog.